پت (PET) چیست؟
تولید و استفاده از مواد پلاستيکی همچون پلاستیک پت همواره در حال افزایش است. به خصوص در صنعت بسته بندی مواد غذايي که کیفیت ظروف نگهدارنده مواد غذایی بسیار مهم هستند. امروزه استفاده از ظروفی که وزن کم، مقاومت بالا، نگهداري و حمل و نقل آسان داشته باشند در حال افزايش است. پس این شرایط منجر میشود تا کیفیت محصولات تولید شده نیز رو به افزایش باشد.
PET یکی از انواع مواد پلاستیکی مورد استفاده در محصولات بطری های پلاستیکی است که در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. برخلاف سایر مواد پلاستیکی، این نوع پلاستیک ها یکی از مواد بی خطر هستند. محصولاتی که از طریق این ماده پلاستیکی ساخته میشوند عدد “۱” بر روی بدنه آنها قرار دارد.
پت پلاستیکی ، نوعی رزین پلیمری ترمو پلاستیک است که از دو منومر به نام های اتیلن گلایکول و اسید ترفتالیک ساخته می شود. مواد پت از کاربردهای مفیدی در زمینه های متفاوت از جمله، تولید الیاف مصنوعی، ظروف بسته بندی آب معدنی و مواد غذایی برخوردار است.
تاریخچه پت (PET)
پت پلاستیکی به عنوان یک ماده پلی استر از ۶۰ سال پیش شناخته شده است. اولین طرح های پلاستیکی برای اولین بار در ساله ۱۹۴۷ تولید و عرضه شدند و تا به امروز، این نوع پلاستیک در زمینههای گوناگون مورد استفاده قرار گرفته است. این ماده ابتدا در صنایع نساجی و صنایع بسته بندی مواد غذایی به عنوان فیبرهای پلی استری مورد استفاده قرار گرفت. به دلیل مختلف از جمله مزایای اقتصادی، راحتی در بسته بندی و … تولید و استفاده از پلاستیک پت همواره در حال افزایش است.
مصرف پلاستیک پت در ايران نیز به بيش از 92000 تن در سال افزايش یافته است. زيست تخريب ناپذيری، بازيافت و استفاده مجدد از عوامل تاثیر گذاری هستند که باعث شده است تا از پت پلاستیکی در موارد مختلف استفاده شود.
مزایای پلاستیک های پت (PET)
در صنایع غذایی استفاده از شیشه های نوشیدنی بسیار کاهش یافته است. در عوض استفاده از پلاستیک پت رو به افزایش است چرا که مقاومت، انعطاف پذیری و استحکام بیشتری دارند. مهمترین ویژگی پت این است که قابل بازیافت و بازگشت به چرخه تولید هستند. اگر به این پلاستیک و بطری ها توجه کرده باشید، نماد RPET موجود بر روی آنها که برای نمایش دادن پت بازیافت شده است را مشاهده کردهاید.
بطری هایی که عدد 1 با سه فلش احاطه شده بر روی آنها موجود است نشان دهنده این است که این بطری از جنس مواد پت میباشد.
بطری های پلاستیکی پت به علت هزینهٔ کم، تولید و جابجایی راحت و وزن کم نسبت به بطریهای شیشهای و سایر بطری های پلاستیکی به سرعت روند استفاده از آنها در میان مصرف کنندگان و تولید کنندگان افزایش پیدا کرده است.
خواص و مزایای پلاستیک پت به صورت : انعطاف پذیری، مقاومت در برابر ضربه، شفافیت، حمل و نقل آسان، حفظ و نگهداری مناسب مواد غذایی، و مهمتر از همه قابل بازیافت بودن آن است.
خواص فیزیکی پلاستیک پت
بطری ها و پلاستیک های PET به دلیل مزایای زیادی دارد. از مهمترین ویژگیهای PET، ویسکوزیته این ماده است که آب موجود در محیط اطراف را جذب میکند و سبب می شود تا مواد با استفاده از یک ماشین قالب معمولی شکل بگیرند و به سرعت خشک شوند.
مقاوت عالی در برابر سایش نیز از دیگر خواص پلاستیک پت است که منجر به افزایش ماندگاری محتویات این بطری ها میشود. مقاومت زیاد بطری های پت همچنین موجب استحکام و تطبیق پذیری می شود. قابلیت انعطاف پذیری بالا، حمل و نقل بطری های پلاستیکی را راحتتر میسازد.
عدم نشت مواد شیمیایی پلاستیک پت به محتویات موجود در ظرف سبب می شود که این ماده یکی از بهترین محصولات بسته بندی مواد غذایی باشد.
بازیافت پلاستیک پت
روشهای متداول بازیافت پلاستیک پت به سه صورت می باشد:
ذوب کردن : روش ذوب کردن پلاستیک پت ، روش بسیار ساده و در عین حال کم هزینه ای است و آلودگی کمتری دارد.
روش شیمیایی : در این روش مواد پت به شکل پودری یا مذاب در میآیند و با هیدرولیز کردن آن مواد اولیه بازیابی میشود. این روش، فرآیندی نسبتا پیچیده و پرهزینه است و آلودگی آن در حد متوسط است.
سوزاندن : این روش به صورت سوزاندن پلاستیک پت است که از انرژی آن استفاده می شود. این فرآیند نیز نسبتاً آسان است و هزینه کمی دارد ولی آلودگی بالایی دارد.
بازیافت PET نیز از مزایای زیادی برخوردار است که علاوه بر صرفه جویی در استفاده از منابع اولیه موجب کاهش مصرف انرژی، انتقال و ساخت ظروف از مواد خام اولیه میشود و همچنین آلودگیهای آب، خاک و هوا را در فرآیند تولید پلاستیک پت کاهش می دهد. این ظروف PET با وجود وزن کمی که دارند اما حجم زیادی از زباله های شهری را شامل میشوند.
بازیافت پلاستیک پت موجب میشود تا هزینه های مربوط به جمع آوری و دفن نیز کاهش پیدا کند. با بازیافت این پلیمر از آلودگیهای زیست محیطی جلوگیری میشود. دفن زباله باعث افزایش درصد گازهای گلخانه ای از جمله متان و دی اکسید کربن میشود. بازیافت PET روش مطمئنی است که از انتشار این دو نوع گاز گلخانهای نیز، جلوگیری میکند.
تولید بطری پلاستیکی
از بطری های پلاستیکی برای بسته بندی انواع نوشیدنی های گاز دار از جمله نوشابه، آب اکسیژنه، دوغ گازدار، ماء الشعیر، آب معدنی و … استفاده میشود. بطری پت میتواند در انواع و سایز های مختلف 250 سی سی، 500 سی سی، یک، یک و نیم و چهار لیتری و … تولید شود. در خط تولید بطری پلاستیکی ، دستگاه هایی مثل دستگاه تزریق پریفرم، دستگاه باد کن پریفرم و دستگاه تزریق درب بطری موجود هستند.